Khi nói đến việc cho trẻ ăn dặm, có ba cách tiếp cận chính: Ăn dặm bé chỉ huy (BLW) , ăn dặm truyền thống (cho ăn bằng thìa) và ăn dặm kết hợp. Cách cho trẻ ăn là quyết định cá nhân của từng gia đình và sẽ được xem xét khác nhau ở các nền văn hóa khác nhau.
Ăn dặm bé chỉ huy
Phương pháp này bao gồm việc bỏ qua hoàn toàn việc nghiền nhuyễn và đút thìa để cho trẻ tự ăn bằng tay ngay từ miếng đầu tiên. Với phương pháp ăn dặm bé chỉ huy, trẻ sẽ được tự quyết định ăn gì trong bữa ăn của trẻ, ăn bao nhiêu và ăn như thế nào. Cha mẹ chỉ thực hiện nhiệm vụ cung cấp đồ ăn và phương pháp này có thể mang lại nhiều lợi ích cho trẻ nếu cha mẹ áp dụng đúng cách.
Ưu điểm:
- Độc lập: Trẻ học cách ăn uống độc lập và hoàn toàn kiểm soát được bản thân.
- Phát triển: Trẻ thực hành các kỹ năng nhai, nuốt, nôn khi cần thiết.
- Kiểm soát sự thèm ăn: Trẻ tự quyết định lượng thức ăn mình muốn ăn và học cách dừng lại khi đã no, đồng thời truyền đạt điều này cho người chăm sóc.
- Dễ dàng: Bé (hầu hết các bé) ăn những gì bạn thường ăn hàng ngày. Chúng ta chỉ cần nấu thực phẩm hơi mềm hơn so với bình thường mà không cần phải nấu riêng hay lích kích xay nhuyễn cháo, thức ăn cho bé.
- Sự đa dạng: Trẻ ăn nhiều loại thức ăn có kết cấu và hương vị khác nhau, có thể giúp giảm tình trạng kén ăn sau này (đặc biệt là rau xanh).
- Ít tốn kém hơn: Bé ăn thức ăn thật. Không cần lọ, túi hoặc máy xay đắt tiền.
- Bữa ăn gia đình: Em bé là một phần trong bữa ăn gia đình của bạn, cùng ăn với bạn.
- Ăn ngoài: Ăn ở nhà hàng dễ hơn vì bé có thể ăn hết thức ăn.
- Thành công: Trẻ em có xu hướng ăn những gì bạn ăn.
- Thật thú vị! Trẻ em thích chạm vào, kiểm tra và nếm thử các hương vị và kết cấu khác nhau.
Nhược điểm:
- Lộn xộn: Khi trẻ tự ăn, đó thực sự là một mớ hỗn độn khủng khiếp mà bạn chư từng tưởng tượng ra.
- Lãng phí thực phẩm: một số thực phẩm rơi xuống nền nhà, chúng ta phải bỏ đi không thể sử dụng được (phần này cũng kha khá trong giai đoạn đầu bé tập ăn)
- Nôn trớ: Trẻ sơ sinh có thể bị nôn trớ khi chuyển sang ăn bằng tay. Trong giai đoạn đầu, bé sẽ bị nhiều hơn. Tuy nhiên bạn hãy yên tâm, miễn là bạn được trang bị đầy đủ kiến thức xử lý khi trẻ bị hóc dị vật hoặc nôn trớ là được.
- Lượng thức ăn tiêu thụ ban đầu: Lượng thức ăn thực tế mà trẻ ăn có thể ít hơn trong những tuần đầu đến hết tháng đầu tiên khi trẻ bắt đầu ăn dặm theo phương pháp tự chỉ huy vì trẻ đang học hỏi và phát triển.
Đút thìa
Đây là cách tiếp cận truyền thống để cho trẻ ăn, trong đó cha mẹ hoàn toàn kiểm soát (cha mẹ cầm thìa và đưa vào miệng trẻ). Thức ăn được phục vụ cho bé thường được nghiền nhuyễn. Với phương pháp này, trẻ nên được tạo cơ hội tự ăn bằng tay khi được 9 tháng tuổi.
Ưu điểm:
- Sạch sẽ và ngăn nắp: Bạn kiểm soát việc cho ăn và hạn chế tối đa sự bừa bộn.
- Tiết kiệm thời gian: Bạn không cần phải nấu ăn hoặc mua nhiều nguyên liệu.
- Giảm thiểu chất thải: Hầu hết thức ăn xay nhuyễn đều được bé nuốt vào miệng hoặc được giữ trong lọ.
- Tiêu thụ: Thức ăn sẽ vào bụng bé ngay lập tức.
Nhược điểm:
- Sự phụ thuộc: Trẻ cần bạn cho ăn.
- Phát triển miệng: Trẻ có thể gặp khó khăn hơn với các kết cấu thức ăn khác nhau sau này, điều này có thể dẫn đến tình trạng nôn trớ và thích đồ ăn mềm.
- Kiểm soát sự thèm ăn: Khi cha mẹ kiểm soát thìa và việc đưa thức ăn, bé sẽ ít có cơ hội lựa chọn ăn hay không.
- Dinh dưỡng: Trẻ dễ bị ăn quá nhiều đồ ăn xay nhuyễn, điều này có thể dẫn đến việc giảm nhanh việc bú mẹ hoặc bú bình (đây là những việc rất quan trọng cho đến khi trẻ được 12 tháng tuổi).
- Kén ăn: Trẻ ít được tiếp xúc với nhiều kết cấu thức ăn khác nhau, điều này có thể khiến trẻ thích đồ ăn mềm.
- Bữa ăn gia đình: Em bé không được ăn những gì các thành viên khác trong gia đình ăn và ít có cơ hội học hỏi bằng cách làm theo.
- Ít thú vị hơn: Trẻ sơ sinh không thể lựa chọn giữa các loại thực phẩm để chạm vào, khám phá hoặc chơi đùa.
Cho ăn kết hợp
Như tên gọi, sự kết hợp giữa việc cho ăn bằng thìa và tự ăn bằng tay. Cũng giống như việc cho ăn bằng thìa, trẻ sơ sinh nên được tạo cơ hội tự ăn khi được 9 tháng tuổi để khuyến khích tính độc lập và chấp nhận các dạng thức ăn mới, cũng như xây dựng các kỹ năng ăn uống.
Ưu điểm:
- Độc lập: Bé có thể tự ăn bên cạnh việc được cho ăn.
- Tiêu thụ: Trẻ sẽ được nạp nhiều thức ăn hơn ngay từ đầu.
- Ít bừa bộn hơn: Không hoàn toàn bừa bộn hoặc hoàn toàn sạch sẽ
- Bữa ăn gia đình: Bé có thể ngồi cùng bàn với bạn và ăn một số món bạn ăn.
- Phát triển: Bé được rèn luyện các kỹ năng vận động thô, tinh của khoang miệng.
- Sự đa dạng: Trẻ sơ sinh có thể được tiếp xúc với nhiều kết cấu và hương vị khác nhau.
Nhược điểm:
- Lẫn lộn: Trẻ sơ sinh có thể không hiểu tại sao đôi khi chúng được đút bằng thìa và đôi khi được để tự ăn. Theo quan điểm học vận động, trẻ phải sử dụng hai kiểu vận động miệng khác nhau để quản lý cả hai loại thức ăn (hút thức ăn nhuyễn từ thìa hoặc nhai thức ăn bằng tay).
- Kiểm soát sự thèm ăn: Trẻ ít có cơ hội học cách tự điều chỉnh sự thèm ăn và ngừng ăn khi cảm thấy no.
- Thời gian và sự bừa bộn: Bạn phải đút thìa cho con ăn nhưng cũng phải xử lý sự bừa bộn của một số đồ ăn cầm tay, thật sự là rắc rối khi bạn còn quá nhiều thứ để làm.
Sự lựa chọn phương pháp ăn dặm là vấn đề cá nhân.
Cách cho bé ăn và cai sữa là một quyết định rất riêng tư, và không phải tất cả ưu và nhược điểm đều như nhau trong các danh sách trên. Mặc dù Bếp Bố Yêu ủng hộ các phương pháp khuyến khích tự ăn bằng thức ăn cầm tay trước, nhưng điều tốt nhất bạn có thể làm với tư cách là cha mẹ hoặc người chăm sóc là đưa ra quyết định sáng suốt phù hợp nhất với nhu cầu của bé và gia đình bạn.